دیر رسیدن به جماعت

اگر به امام، در حالی که حمد و سوره را می خواند، یا در رکوع است، اقتدا کند و به رکوع امام برسد، نماز جماعتش صحیح است و یک رکعت محسوب می شود

رسیدن به رکوع به این معنا است که وقتی به اندازه ی رکوع خم  می شود، امام هنوز از حالت رکوع خارج نشده باشد، اگرچه ذکر رکوع را گفته باشد

اگر تکبیر گفت و قبل از اینکه به رکوع برود، امام سر از رکوع بردارد، نباید نماز را بشکند و دو راه دارد :

1. بسم الله را بگوید و نمازش را تا آخربه صورت فرادا بخواند

2. صبر کند تا در رکعت بعد به امام ملحق شود، یعنی وقتی امام بلند شد خودش را مثل کسی حساب کند که تازه اقتدا کرده و نیازی به تکبیر مجدّد نیست

اگر به خیال اینکه به رکوع امام می رسد، به رکوع رفت، ولی قبل از رسیدن به رکوع، امام سر برداشته بود، یا شک کرد که آیا به رکوع امام رسیده یا نه، نماز را به صورت فرادا به پایان برساند و احتیاطا دوباره آن را بخواند

اگر در رکعت دوم اقتدا کند، مستحب است قنوت و تشهد را با امام بخواند، ولی موقع خواندن تشهد به صورت نیم خیز نشسته و بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد و سوره رکعت دوم را به طور آهسته بخواند،( حتی اگر نماز مغرب وعشاء باشد)، و اگر فرصت نبود به حمد تنها اکتفا می کند و خود را به رکوع امام می رساند و بعد از سجده که امام ( در نماز چهار رکعتی ) برای رکعت چهارم برمی خیزد، نشسته و تشهد را سریع خوانده و برخیزد، و اگر وقت ندارد، یک بار تسبیحات را خوانده و خود را به رکوع امام می رساند و بعد از دو سجده که امام برای تشهد آخر می نشیند، او برخاسته و یک رکعت آخر را به تنهایی می خواند

اگر امام در رکعت سوم یا چهارم مشغول تسبیحات باشد، راه آسان تر آن است که صبر نماید تا امام به رکوع برود و در رکوع به او اقتدا کند

 

 

 

پیوستن به نماز جماعت (اقتدا کردن )
در هر رکعت، تنها در بین قرائت و در رکوع مى‏توان به «امام» اقتدا کرد، پس اگر به رکوع امام جماعت نرسد، باید در رکعت بعد اقتدا کند، و اگر بعد از اقتدا به رکوع امام جماعت هم برسد، نماز جماعت صحیح است و یک رکعت به حساب مى‏آید.
ج: حالت هاى مختلف براى پیوستن ( یعنی اقتداء) به نماز جماعت.
اگر در رکعت اول امام اقتداء کند.
1. در بین قرائت: مأموم حمد و سوره را نمى‏خواند و بقیّه‏ اعمال را با امام جماعت بجا مى‏آورد.
2. در رکوع: رکوع و بقیّه اعمال را با امام جماعت بجا مى‏آورد.
اگر در رکعت دوم امام اقتدا کند.
1. در بین قرائت: مأموم حمد و سوره را نمى‏خواند و با امام، قنوت و رکوع و سجده را بجا مى‏آورد و آنگاه که امام جماعت تشهّد مى‏خواند، بنا بر احتیاط واجب باید به صورت نیم‏خیز، بنشیند و اگر نماز دو رکعتى است بعد از سلام امام یک رکعت دیگر به تنهایى بخواند و نماز را تمام کند و اگر سه یا چهار رکعتى است، در رکعت دوم که امام جماعت در رکعت سوم مى‏باشد، حمد و سوره را خودش آهسته بخواند و آنگاه که امام جماعت رکعت سوم را تمام کرد، و براى رکعت چهارم برمى‏خیزد، مأموم باید پس از دو سجده، تشهّد بخواند، و براى خواندن رکعت سوم برخیزد و در رکعت آخر نماز که امام جماعت با تشهّد و سلام، نماز را به پایان مى‏برد او نیم‏خیز مى‏نشیند، سپس یک رکعت دیگر را خودش مى‏خواند.
2. در رکوع: رکوع را با امام جماعت بجا مى‏آورد و بقیّه نماز را همانگونه که گفته شد، انجام مى‏دهد.
اگر در رکعت سوم امام اقتداء کند.
1. در بین قرائت: زمانى که مى‏داند اگر اقتدا کند، براى خواندنِ حمد و سوره و یا حمد تنها وقت دارد، مى‏تواند اقتدا کند و باید حمد و سوره و اگر امام به رکوع رفت فقط حمد را بخواند، ولى اگر مى‏داند فرصت ندارد، باید صبر کند تا امام جماعت به رکوع رود، سپس به او اقتدا کند.
2. در رکوع: چنانچه در رکوع اقتدا کند، رکوع را با امام بجا مى‏آورد و حمد و سوره براى آن رکعت لازم نیست و بقیه نماز را همانگونه که قبلًا بیان شد بجا مى‏آورد.
اگر در رکعت چهارم اقتداء کند.
1. در بین قرائت: حکم اقتدا در رکعت سوم را دارد، و آنگاه که امام جماعت در رکعت آخر نماز براى تشهّد و سلام مى‏نشیند، مأموم بطور نیم‏خیز بنشیند تا تشهّد و سلام امام جماعت تمام شود و سپس برخیزد و بقیّه نماز را خودش بخواند.
2. در رکوع: رکوع و سجده‏ها را با امام بجا مى‏آورد، (اکنون رکعت چهارم امام و رکعت اوّل مأموم است) و بقیّه نماز را همانگونه که در مسئله قبل گذشت، انجام مى‏دهد.
احکام نماز جماعت‏
اگر امام جماعت یکى از نمازهاى یومیّه را مى‏خواند، هر کدام از نمازهاى یومیّه را مى‏توان به او اقتدا کرد، بنا بر این اگر امام، نماز عصر را مى‏خواند، مأموم مى‏تواند، نماز ظهر را به او اقتدا کند، و اگر مأموم پس از آن‏که نماز ظهر را خواند، جماعت برپا شود مى‏تواند، نماز عصر را به ظهر امام اقتدا کند.
مأموم مى‏تواند نماز قضاى خود را به نماز اداى امام، اقتدا کند، هرچند قضاى دیگر نمازهاى یومیّه باشد، مثلًا امام جماعت نماز ظهر را مى‏خواند و او قضاى نماز صبح را.
مأموم نباید تکبیرةالإحرام را پیش از امام بگوید.
مأموم، باید غیر از حمد و سوره همه چیز نماز را خودش بخواند، ولى اگر رکعت اوّل یا دوم او، همراه رکعت‏ سوم یا چهارم امام باشد، باید حمد و سوره را نیز خودش بخواند. (1)
به صورت مختصر و کلی احکام و شرایط نماز جماعت ذکر شد و اگر در هر مورد سئوالی خاصی دارید، در نامه های بعدی ارسال کنید تا جواب بدهیم.
پی نوشت
1. آیت الله مکارم شیرازی، احکام جوانان، ص 99 - 102 .